بررسی تاثیر ویژگی های فضاهای سبز شهری بر دمای محیط پیرامونی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور (مطالعه موردی: شهر گرگان)

فضاهای سبز به عنوان یکی از اجزای مهم شهرها، اثرات قابل توجهی در کنترل و بهبود اقلیم آنها دارا هستند و به دلیل امکان ارائه کارکردهای متنوع، می توانند نقش برجسته ای در ارتقا کیفیت زندگی شهروندان ایفا کنند. بررسی میزان تاثیر فضای سبز بر دما و رطوبت نسبی می تواند اولین گام در جهت بهبود استفاده از این فضاها در برنامه ریزی و توسعه ی شهری باشد. هدف از این مطالعه نیز بررسی میزان اثر کاهش دما و افزایش رطوبت نسبی به عنوان دو کارکرد مهم اکولوژیکی فضای سبز است که امروزه به دلیل تغییر اقلیم و گرمایش جهانی و همچنین مزیت اقتصادی نشات گرفته از این دو، بسیار مورد توجه قرار گرفته اند. در این پژوهش، پس از تعیین 15 محدوده فضای سبز در سطح شهر گرگان، تفاوت های دمایی و رطوبت نسبی در فواصل و جهات متفاوت از آنها، در مرداد ماه سال 1390 اندازه گیری شد. علاوه بر این، تکنیک هایی از سنجش از دور جهت مقایسه بین تفاوت های دما با ویژگی های محدوده فضاهای سبز از جمله تراکم (ndvi)، ارتفاع از سطح دریا، شکل و مساحت استفاده گردید. در نهایت با استفاده از ویژگی های تعریف شده، محدوده های فضای سبز مورد مطالعه گروهبندی شدند. با توجه به داده های بدست آمده، میزان اختلاف کاهش دما و افزایش رطوبت نسبی بین فواصل 60 تا 90 متر از محدوده فضای سبز معنی دار نبود (05p? ) و به عبارتی میزان تاثیرات آنها تا فاصله 60 متر معنی دار بدست آمد (05p?). همچنین، جهت جغرافیایی شمالی دارای کمترین میزان دما و بیشترین رطوبت نسبی و جهت جغرافیایی جنوبی دارای بیشترین میزان دما و کمترین رطوبت نسبی بود. علاوه بر این، با افزایش 1 هکتار بر مساحت فضاهای سبز، دما تا 82/0 سانتی گراد کاهش و رطوبت نسبی تا 6/2 درصد افزایش می یابد. همچنین، ثابت گردید که تغییرات دمایی به عنوان تابعی از تغییرات ویژگی های فیزیکی و بیوفیزیکی فضاهای سبز است و برقراری همبستگی بین دما با این ویژگی ها، نقش غالب ویژگی های بیوفیزیکی بر دما و رطوبت نسبی محیط اطراف آنها را نشان می دهد. بنابراین، نتایج بدست آمده نشان می دهند که فضاهای سبز می توانند اثر قابل توجهی بر دما و رطوت نسبی محیط پیرامونی و همچنین اقلیم شهری داشته باشند.